De Lage Landen hebben een eeuwenlange traditie in de schilderkunst. Rembrandt, Rubens en Van Gogh zijn zowat de Michael Jacksons van hun tijd, maar daarnaast verdienen ook de Vlaamse Primitieven uit de vijftiende en zestiende eeuw met onder andere van der Weyden, Memling, Van Eyck en Bouts een eervolle vermelding. Hun stijl was naturalistisch en gedetailleerd, laat renaissance-stijl. Er werd duchtig geschilderd en naarstig gewerkt in de ateliers. Geen Instagram-snapshots of online portfolio’s. Al was de technologie beschikbaar geweest, ze hadden er de tijd niet voor gehad.
Sam Dillemans is een Belgische hedendaagse portretschilder die zonder schroom in één adem met de Vlaamse Primitieven en de Michael Jacksons van weleer mag worden genoemd. Zijn stijl is zeker niet renaissancistisch te noemen, noch heeft hij de allures van een Michael Jackson. Eerder een Tarzan of een Jacky Ickx: teruggetrokken, bezeten en artistiek even sterk als de Grote Meesters. Dillemans heeft er een persoonlijke missie van gemaakt om de perfectie van zijn lichtende voorbeelden na te streven. Hij is er zich maar al te goed van bewust dat dit meer dan een mensenleven zal kosten. Om geen tijd te verliezen werkt hij als een bezetene, eet, slaapt, bokst, leest en begint van voren af aan. Elke dag opnieuw.
De stijl van Dillemans’ portretten? Dat vraagt om een neologisme: deze is Dillemansiaans te noemen. Dikke verfstrepen en een complex kleurenspel creëren structuur om vanuit een op het eerste gezicht grove weergave een verfijnd en genuanceerd portret neer te zetten.
Dillemans’ stijl staat boven de tijd. Artietsen-marketeers en trendy hipsters met popsterallures als Luc Tuymans en konsoorten zijn hierbij vergeleken prutsers in de marge. En meer nog dan zijn artistieke stijl staat Dillemans als mens boven de tijd. Lichamelijk nadert hij onontkoombaar elke dag de dood een beetje meer, net als elke andere sterveling. Geestelijk daarentegen overstijgt hij de beperkingen van de tijd.
Om de meesters eigen woorden te gebruiken: ‘Ze denken dat ze mee zijn met de tijd, maar dat is altijd creperen. Je moet mee zijn met wat boven de tijd staat.’
In deze wereld waarin middelmatigheid koning is en copy – paste niet alleen een functie op een klavier is, maar een heuse levensstijl, in deze brij van middelmatigheid is het broodnodig om op zijn minst een column, idealiter een heel essay, te wijden aan een figuur als Dillemans.
‘Er is niks zo erg dan nen halve te zijn. Je moet ernaar streven volledig te zijn.’
Ernaar streven om volledig te zijn en boven de tijd te staan is vermoeiend en uiterst inspannend. Maar een zichzelf respecterend intelligent denkend wezen heeft geen keuze. Uit dagdromerijen en zelfhulpgroepen komen zelden of nooit geniale ideeën, laat staan bijzondere creaties voort.
Dillemans bewijst dat hard werk en ‘permanent in studie met zichzelf zijn’, zoals hij zegt, tot krachtige artistieke werken en een heldere geest leidt. Tot de waarheid, met andere woorden. Deze schilder staat boven de mens, maar niet als een god. Hij leeft op en met zichzelf, omringt zich met kat, muziek en boeken van de Grote Meesters. Kortom, met gelijkgestemden. Soort zoekt soort.
Tegenwoordig is een Facebookstatus voor de meesten al genoeg om zich ‘Artiest‘, ‘Kunstenaar‘ of ‘Grote Denker‘ te noemen. Weinigen leggen echter de toewijding, tijd en noeste arbeid aan de dag om zichzelf boven de middelmatigheid uit te werken. Een online cursus en een ‘Hoe een kunstenaar worden voor dummies‘ volstaan om artiest te worden. De eeuwige roem lonkt, de fast cash is binnen handbereik. Binnenkort op tv! Dat is kunst, van intelligentie gespeend.
Deze column kan best worden afgesloten met de woorden van de Meester zelf:
https://www.youtube.com/watch?v=hCeMgtoRago
Zelfportret, Sam Dillemans
footprints 